Zaćma i po zaćmie

Może być wrodzona lub nabyta. Obecnie najczęściej obserwujemy przymglenie soczewki związane z wiekiem, tzw. zaćmę starczą. Zazwyczaj choroba dotyczy obu oczu, ale stopień zmętnienia soczewek może być różny. Zwykle rozpoczyna się po 50-tym roku życia, jednak mogą chorować także osoby młodsze. Rzadziej można spotkać zaćmę urazową występującą jednostronnie u osób, które przebyły uraz oka. Istnieje także zaćma metaboliczna stwierdzana np. w cukrzycy. U pacjentów przyjmujących przewlekle niektóre leki, np. sterydy występuje zaćma toksyczna.Zaćma wikłająca może występować po stanach zapalnych oka, po przebytych ostrych atakach jaskry lub w wysokiej krótkowzroczności.
Soczewka zbudowana jest z torebki wewnątrz której znajduje się kora otaczająca jądro soczewki. W zależności od umiejscowienia zmętnienia rozróżniamy zaćmę torebkową, podtorebkową, zaćmę korową i jądrową. Oczywiście przymglone mogą być także wszystkie struktury soczewki jednocześnie.
W zależności od stopnia zmętnienia i umiejscowienia przymglenia soczewki występują w różnym stopniu nasilone objawy. W sytuacji, gdy zmiany umiejscowione są na obwodzie soczewki i znajdują się za tęczówką nawet duże przymglenia mogą wcale nie być odczuwalne przez pacjenta.
Objawy na które najczęściej skarżą się pacjenci z zaćmą to pogorszenie widzenia do dali i/lub do bliży, którego nie można skorygować okularami. Olśnienie, szczególnie uciążliwe w słoneczne dni i przy prowadzeniu auta nocą jest problemem u pacjentów z zaćmą torebkową i podtorebkową. Niektórzy pacjenci zauważają zdwojenie konturów lub krzywienie się obrazu. U pacjentów, u których dochodzi do zmętnienia jądra soczewki występuje często krótkowzroczność. Wtedy niespodziewanie osoby, które nosiły do tej pory „plusowe” okulary do bliży zaczynają czytać bez okularów, ale za to, aby widzieć dobrze z dalszej odległości muszą nosić okulary „minusowe”. W przypadkach bardzo zaawansowanych, tzw. zaćmie dojrzałej widoczna jest biała soczewka w obrębie źrenicy.
Jedyną skuteczną metodą leczenia zaćmy jest leczenie chirurgiczne. Krople, które są stosowane przez pacjentów z zaćmą mogą tylko spowolnić postępowanie choroby, ale jej całkowicie nie zatrzymają ani nie cofną zmian już istniejących.
Chirurgiczne leczenie zaćmy znane jest od dawna. Już w starożytności przywracano wzrok pacjentom z zaćmą metodą dość drastyczną jak na dzisiejsze czasy. Zabieg polegał na zerwaniu więzadełek na których zawieszona jest soczewka i wepchnięciu jej do wnętrza gałki ocznej.
Współcześnie zabieg przebiega zupełnie inaczej. Najnowsza i najbardziej preferowana metoda operacyjna usunięcia zaćmy to fakoemulsyfikacja. Polega na rozbiciu zmętniałej soczewki przy pomocy ultradźwięków i aspiracji rozbitych mas z wnętrza torebki soczewki. Torebka soczewki zostaje na swoim miejscu i do niej wszczepiana jest sztuczna soczewka wewnątrzgałkowa. Zabiegi takie przeprowadzane są różnymi technikami pozwalającymi operować przez cięcia od 1,5 – 3,6 mm. Tak mała rana zapewnia duże bezpieczeństwo w trakcie, jak i po zabiegu oraz szybkie gojenie oka. Rzadko się zdarza, aby w następnym dniu po zabiegu pacjent nie miał pełnego widzenia. Najnowsze urządzenia do fakoemulsyfikacji, takie jak Megatron VIP 3 firmy Gauder, który jest wykorzystywany w naszej Klinice pozwalają wykonywać zabiegi przez cięcie 1,5 mm, a sam zabieg trwa 10-15 minut.
Soczewki wewnątrzgałkowe wszczepiane w trakcie zabiegu są różnego typu. Te najbardziej popularne zapewniają dobre widzenie do dali, ale do czytania okulary są po zabiegu konieczne. Są także wszczepiane soczewki nowej generacji, tzw. multifokalne, które zapewniają dobre widzenie do dali i do bliży bez korekcji okularowej. Te soczewki są polecane dla osób czynnych zawodowo, które nie chcą mieć żadnych ograniczeń związanych z noszeniem okularów. Aby wyeliminować aberracje i rozproszenie obrazu stosuje się soczewki asferyczne. Dla osób starszych, u których stwierdzono zmiany zwyrodnieniowe w plamce siatkówki proponowane są soczewki z filtrem żółtym, który zatrzymuje część światła niebieskiego i w ten sposób chroni siatkówkę.

Autorka artykułu jest kierownikiem medycznym w NZOZ Klinika Okulus w Bielsku Białej.

Zobacz więcej >>